Objawy martwicy

Śmierć komórek lub tkanek następuje w wyniku:

• Śmierci całego organizmu;
• Chirurgicznego wycięcia organu z organizmu, chyba że zostanie włożony do specjalnego płynu – utrwalacza;
• W wypadku wystąpienia czynników lub warunków, które działając na fragment ustroju szkodzą mu.

Bezpośrednią przyczyną martwicy są fizyczne lub chemiczne uszkodzenia, które nie można lub bardzo ciężko jest wyleczyć. Dochodzi wówczas do zakażenia komórki czynnikiem patogennym. Może nim być niedotlenienie, promieniowanie, działanie substancji toksycznej lub uszkodzenie termiczne (oparzenie, odmrożenie).

Objawy martwicy nierozerwalnie związane są ze stopniem zmian, jakie zaszły na poziomie komórek lub tkanek. Im większe uszkodzenie, tym bardziej objawy martwicy stają się widoczne.

Makroskopowo (bez zastosowania technik powiększania obrazu) martwa tkanka ma kolor żółtawy lub szarawo-żółtawy. Jest matowa i homogenna. Barwa może się zmieniać, jeśli dojdą procesy gnicia. Zmiany te oczywiście narastają powoli w ciągu 1-2 dni, podczas których obraz komórek ulega postępującej degradacji. W
ultrastrukturalnym obrazie zmiany widoczne są  wcześniej.

Najczęściej występuje martwica skrzepowa – jej pierwsze objawy nie są widoczne, ponieważ zmiany zachodzą wewnątrz organizmu najczęściej w mięśniu sercowy. Prowadzi do zawału.

Martwica serowata występuje w gruźlicy oraz w serowatym zapaleniu płuc. Objawia się w postaci białej, kruchej masy podobnej do sera pojawiającej się na płatach płucnych.

Martwica rozpływna pojawia się wraz z uszkodzeniami mózgu lub podczas wirusowego zapalenia wątroby. W martwicy rozpływnej dochodzi do całkowitego rozpłynięcia się martwej tkanki w gęstą kleistą masę. Komórki lub tkanki zostają strawione przez działanie enzymów.

W przypadku martwicy enzymatycznej tkanki tłuszczowej pojawia się biaława tkanka. Towarzyszą temu wylewy krwawe i nacieki zapalne. Jest to istotny wskaźnik tego, że zmiany zaszły za życia.  Najczęściej ten rodzaj martwicy dotyka trzustkę. Podczas ostrego zapalenia trzustki, zawarte w niej enzymu dokonują zmian, trawiąc sam organ oraz okoliczna tkankę tłuszczową.

Najbardziej zaawansowaną i najbardziej widoczną dla oka formą martwicy tkanki jest zgorzel (gangrena). Dochodzi do niej w efekcie zakażenia bakteriami lub jej mechanicznego uszkodzenia tkanki (zmiażdżenia, oziębienia, oparzenia lub pozbawienia dopływu krwi). Podczas procesu umierania tkanek zachodzi proces gnilny. Zgorzel może dotknąć każdą część ciała, jednak najczęściej pojawia się na nogach, stopach lub na palcach. Jednak Najbardziej niebezpieczna jest zgorzel zlokalizowana w obrębie narządów wewnętrznych.

Ogólne objawy zgorzeli:

• Brunatno-czarny kolor skóry. Jeśli zgorzel obejmuje przyległe mięśnie lub kości przyjmują one podobną barwę;
• Obrzęk;
• Ból, a w zaawansowanej martwicy całkowita utrata czucia w obrębie obumarłej skóry;
• Z owrzodzeń i ran w obrębie zgorzelinowych tkanek sączy się brunatna maź o charakterystycznym, nieprzyjemnym zapachu;
• Gorączka – ok. 38°C Celsjusza.

W zgorzeli suchej występuje mumifikacja (strupieszenie) martwej tkanki, która początkowo jest blada, a następnie czarnieje. (podczas procesu gnicia powstają siarczki żelaza). Do wystąpienia mumifikacji konieczne jest wysychanie tkanki. Typowym przykładem zgorzeli suchej jest tzw. stopa cukrzycowa. Zgorzel sucha może przerodzić się w martwicę mokrą (wilgotną).

Zgorzel wilgotna - powstaje w tkankach bez możliwości wysychania (zgorzel miazgi zębowej, zgorzel jelita)
Może wystąpić także zgorzel gazowa wywołana przez bakterie produkujące gaz szerzący się w tkance w postaci pęcherzyków wypełnionych płynem i gazem. 

Zobacz również opis choroby: Martwica